UITLEG over de Heilige Mis

Pater Esko Kissboat, IVE

KJD 2023

​

 

Beste jongeren, vandaag gaan we het hebben over de Heilige Mis. Nou, ik weet niet hoe het in jullie parochies is, maar als ik vaak om me heen kijk dan zie ik dat het niet bomvol zit. Wel? Als ik 1.000.000 euro zou beloven aan alle mensen die komen, dan weet ik zeker dat onze kerken heel vol gaan zitten. En waarom? Omdat mensen waarde hechten aan geld; en ze zien een grote som geld, dat is veel waard, dus pakken. Nu is er een klein probleem om dit plan uit te voeren: dat geld hebben we niet. Hetgeen we wel hebben is dat ook maar één Mis heel veel meer waard is dan al dat geld. Waarom? Nou, omdat de Mis een oneindige waarde heeft. Een oneindige waarde dat je alleen kunt begrijpen met de ogen van het geloof.

​

Een oneindige waarde… hoe kun je dat uitleggen? Ik las een gebeurtenis die ons kan helpen. Een heel aantal jaar geleden gebeurde er iets opmerkelijks in Luxemburg. Er ging een oude dame naar de slager. Ze was arm, ze had geen geld, toch ging ze naar de slager en vroeg hem of hij haar wat vlees zou kunnen schenken. Ze liep de slagerij binnen en zag de slager staan die in gesprek was met een vriend, de boswachter. Dus stelde ze de vraag of hij haar was vlees kon schenken. Wat gaat u mij daarvoor geven? Vroeg de slager. Ik heb niks antwoorde ze, maar ik zal een Mis voor u opdragen. Een Mis opdragen, lachte de slager, nou gaat u maar naar de Mis en daarna kijken we hoeveel de Mis waard is. De vrouw ging naar de Mis, droeg de Mis voor hem op en ging daarna terug.

​

 Nou, dan gaan we eens kijken, zei de slager, hoeveel een Mis waard is. Hij pakte een briefje, en schreef daar “een Mis voor je opgedragen” op en daarna legde hij het briefje op de weegschaal met de twee schalen. Toen pakte hij eerst een stukje bot en legde die op de andere schaal van de weegschaal. En toen gebeurde er iets opmerkelijks: de schaal met het briefje ging naar onder, en die met het stukje bot naar boven. Dat kan toch niet, dacht de slager, dus hij legde er een stuk vlees bij. Toch veranderde er niks. Een beetje in verlegenheid gebracht, keek hij of de weegschaal wel goed werkte… wat wilt u van mij, spotte de slager, nog meer vlees? En legde er een groot stuk vlees bij, maar er veranderde niks. Dit had de slager zo geraakt, dat hij haar beloofde haar elke dag een beetje vlees te geven en vanaf dat moment ging zowel hij als de boswachter, elke dag naar de Mis en twee van zijn zonen werden priester.

​

Dit is een verhaal dat echt gebeurd is; jullie mogen het geloven of niet… dat laat ik aan jullie over. Het gaat erom dat we de waarde van de heilige Mis niet zomaar met onze ogen kunnen begrijpen, maar alleen met de ogen van het geloof.

 

Dus wat is het doel van onze workshop vandaag? Het thema is duidelijk :), maar het thema is veel te breed om in één uur te kunnen behandelen: denk aan de referenties in de Bijbel, in het Catechismus, aan de rituelen, aan alle kleuren en gebruiken. En nog om eerlijk te zijn: het is een thema dat ons ook te boven gaat, er valt altijd meer te weten. Dus hetgeen ik graag met jullie wil doen is de essentie van de Mis bespreken en jullie enkele praktische tips geven. Om jullie wakker te houden zal ik jullie af en toe wat vragen stellen. Goed? Hier komen de eerste paar vragen:

​

• Wie van jullie gaat élke zondag naar de Mis?

• Voor wie is het de eerste keer dat hij/zij een uitleg hoort over de Mis?

• Wie heeft er eens een boek over de Mis gelezen of een filmpje met uitleg?

• Hoe zou je de Mis kunnen samenvatten, heel kort, liefst in één woord?

 

Het VTII beschrijft de Eucharistie als de “oorsprong en het hoogtepunt van heel het christelijk leven”. Dat zijn diepe woorden. Maar waarom eigenlijk? Nou, dat kunnen we alleen begrijpen als we Jezus’ gedachtegang proberen te begrijpen met betrekking tot de Heilige Mis. Hoe kunnen we Jezus’ gedachtegang kennen? Welke boeken zouden we daarvoor moeten gebruiken? De Bijbel (in het bijzonder het Evangelie) en de Catechismus.

 

Goed. Dan kom ik weer met een vraag: wanneer is de eerste heilige Mis gevierd? Natuurlijk tijdens het Laatste Avondmaal. Er is een groot en bekend theoloog, de heilige Thomas van Aquino, die heel veel over dit thema heeft gestudeerd en geschreven; die zich afvraagt: waarom Jezus de Eucharistie in tijdens het Laatste Avondmaal? Waarom was dat de beste dag? Hij geeft drie redenen die ons kunnen helpen:

​

1. Hij stond bijna op het punt deze aarde te verlaten. Dus Jezus wilde zijn leerlingen niet alleen achterlaten, dus Hij wilde bij ze blijven voor zichzelf te geven in de Eucharistie.

 

Misschien kan het volgende voorbeeld jullie helpen: waarschijnlijk heb je ooit afscheid moeten nemen van een goede vriend of vriendin [verhuizen, studie etc.]. Wat is het typische cadeau dat mensen geven? Een foto. Een foto is een soort tegenwoordig stellen van deze persoon. Nou, Jezus geeft ons meer dan een foto; Hij geeft zichzelf. Dus de eerste gedachte dat Jezus had bij het instellen van de Eucharistie, van het vieren van de Mis en te zeggen dat Zijn apostelen dat moesten blijven doen, was om voor altijd aanwezig te zijn voor al zijn gelovigen.

 

2. Als mensen afscheid van elkaar nemen, dan blijven de dingen die op het laatst worden gezegd of gegeven voor altijd in het geheugen gegrift. Dus Jezus wilde ze iets toevertrouwen dat hun voor altijd bij bleef.

 

Geven we nog een voorbeeld: ik kan me heel erg goed de laatste momenten met mijn overleden opa herinneren. Het is alsof het vandaag was. En een van de dingen die hij mij gegeven had was een horloge. Een horloge dat ik persoonlijk niet mooi vind, en niet zal dragen, maar er wel veel waarde aan hecht, want het zijn laatste cadeau voor mij. Zo is het met ons mensen, dingen die we op het laatste moment van iemand krijgen, daar hechten we heel veel waarde aan. Nou Jezus, als onze Heer en ook als goede vriend, wilde aan ons Zijn vrienden een groot cadeau geven. En er is geen groter cadeau dat je kunt geven dan jezelf. Dit is precies hetgeen Jezus doet in de Heilige Mis en in de Eucharistie: Hij geeft zichzelf voor ons.

 

3. De derde reden is nog interessanter. Want het laatste Avondmaal gaat samen met Goede Vrijdag, want Jezus geeft Zijn leven voor ons aan het kruis. En het is door de kruisdood dat wij gered zijn. Dus zegt St. Thomas: omdat we door Zijn lijden gered zijn, was het noodzakelijk dat iets Zijn lijden op elk moment van de geschiedenis zou vertegenwoordigen.

​

Nou, hier komen we naar de essentie van de Mis. Fulton Sheen zegt het heel mooi: de Mis is als het ware op Calvarie zijn en het kruis van Jezus vastpakken, met Jezus erop, en je plant zijn kruis hier en vandaag. In elke heilige Mis die gevierd wordt pakken we het kruis van Jezus en zetten het hier neer: hier in Veenendaal, hier in Amsterdam, hier in Rotterdam. Elke Mis is een voortzetting van Calvarie. Onze Lieve Heer heeft daarom voor alle mensen, van alle tijden, waar ze ook wonen, wie ze ook zijn, bedacht om ook hun deel te laten hebben aan Calvarie. En hoezo deelhebben? Omdat dan ook wij gered kunnen worden en alle genades pakken voor ons eigen leven.

​

De Mis is een offer. Voor onze eigen ogen offert Jezus zich nogmaals voor ons aan God de Vader onder de gedaanten van brood en wijn. Waarom offert Hij zich nogmaals? Uit liefde voor ons! Ja, uit liefde! Jezus zegt er is geen grote liefde dan je leven te geven voor je vrienden. En dit doet Hij in elke Mis. Hij geeft Zijn leven voor Zijn vrienden. En wie zijn Zijn vrienden? Al diegene die in Hem geloven en Zijn woorden onderhouden. Hij zegt: jullie hebben me lief, zijn mijn vrienden, als jullie mijn woorden onderhouden.

Goed. Dus de Mis is een offer. En dus zijn we klaar? We hebben het over de essentie van de Mis gehad: Jezus offert zich op. En klaar is kees…?

​

Nee. Natuurlijk niet. Want de Mis is niet bedoelt als theater als een voorstelling, maar iets waarin je moet deelnemen. Het probleem is vaak dat we niet actief deelnemen in de Mis en daarom ook niet de genades eruit halen. Daarom moet je natuurlijk wel weten hoe je kunt deelnemen.

​

Laten we even teruggaan naar de Bijbel. Weten jullie wanneer er voor het eerst gesproken wordt over een offer? Ja, Kain en Abel. Twee zonen van Adam en Eva die beide een offer doen: de een offert wat graan en de ander een lam. Kunnen jullie je nog herinneren wat Gods antwoord was? Over Abel was Hij heel blij, want Abel had het beste gegeven en kreeg daarom Gods Zegen. En Kain? Nee die niet, want die gaf maar iets van zichzelf, en niet eens het beste.

​

Langzaam zien we in de Bijbel een ontwikkeling van offers. Mensen beginnen dieren op te offeren: Om God om zegen te vragen, om God om vergeving te vragen, om bescherming. Maar al die offers waren iets van de mensen en het ware offers die de zonde van de mensen niet konden goedmaken. Dus offert Jezus zijn eigen leven op voor ons mensen. Maar daar blijft het niet bij. Want in de Mis wil Jezus dat wij deelnemen in Zijn offer, door onszelf op te offeren mét Hem. We hoeven niet fysiek aan een kruis te sterven… maar wel onze kruizen en naar Hem toebrengen.

​

Jezus zegt, als je mijn volgeling wil zijn, moet je elke dag je kruis opdragen. Wat betekent dat? De kruizen van jullie leven: studie, gehoorzaam zijn, onzekerheden van het leven, de moeilijkheden in het geloof, de tien geboden… het zijn allemaal kruizen die je daar bij Hem kunt brengen om op te dragen aan God de Vader. Wat krijgen we ervoor terug? Genade en Zegen.

​

Toch is er nog iets… want we hebben gezegd dat we onze kruizen kunnen brengen en dat de Mis een offer is, Jezus geeft zichzelf. Maar Jezus is toch in de hemel? Hij kan toch niet meer dood gaan? Dus komt mijn vraag: hoe kan Jezus zich dan nog opofferen in de Mis?

​

Dat gebeurt op een hele bijzondere manier, hetgeen wij een sacramentele wijze noemen, het gebeurt in het brood en de wijn. Het brood en wijn veranderen in zijn Lichaam en Bloed; het brood in Zijn Lichaam en de wijn in Zijn Bloed. Niet samen, maar apart. Want het is dat ze gescheiden zijn dat Zijn kruisdood op sacramentele wijze wordt tegenwoordig gesteld.

​

En hier komt nog iets bij kijken, iets dat Paulus ons zegt: “wijdt uzelf aan Hem toe als een levende, heilige offergave, die Hij kan aanvaarden. Dat is de geestelijke eredienst die u past”. Het brood en de wijn symboliseren ons. Jezus wil zijn offer volbrengen in ons door het brood en de wijn. Jezus kan niet meer sterven, dus het is alsof Hij zegt: het jij, je bent hier bij de Mis, mag ik in jou leven? Dan moet je mij jouw leven geven. Wees dan als een stukje brood, dat dadelijk veranderd wordt in Mij. En ik zal jou leven verheffen en tot een offer maken. En ja, ik heb je hele leven nodig: ja al je kruizen, al je talenten, al je moeilijkheden en ook je zonden en dat alles offeren we op! Zodat al het kwade uit je weggaat, dat je genade en kracht krijgt voor al de zorgen en dat het goed in je leven alleen maar beter wordt.

​

Maar weet dat als je in Mij wil leven, dan moet je ook sterven. Sterven? Ja, sterven aan al die dingen die niet goed zijn in ons leven: denk aan onze zonden. We kunnen niet leven in Jezus, in dat hogere leven, dat Goddelijke leven door Zijn genade, als we leven in zware zonden. Want dan kan Hij niet in ons werken. Kan een echte Ajacied ook een goede fan van Feyenoord zijn? Nee, dat is tegenstrijdig. Zo is het in het geloof en in de Mis, als we met Jezus willen leven, met Hem een offer willen Zijn en tot het ware hogere leven komen dan moeten we sterven aan hetgeen tegenstrijdig is met Zijn liefde.

           

Dus in de Mis offert Jezus zich op, maar niet alleen, maar mét jouw aan de Vader. En dit gebeurt tijdens de hele Mis.

• Begin van de Mis: gaan we staan; teken van ik ben er

• Lezingen: we gaan luisteren hoe we moeten leven in Jezus

• Gebeden: we vragen de kracht en de genade om het te kunnen volbrengen

• Offerande: je brengt jezelf op het altaar in de hostie, in een druppeltje wijn

• Consecratie: je sterft daar met Jezus aan het kruis, je bent samen met Hem

• Communie: je komt tot leven met Hem. Want er is nog nooit iemand met Hem gestorven die daarna niet herrezen is. En zo is het ook in de Mis: we offeren onszelf op met Hem, we sterven met Hem en we leven met en door Hem.

• We gaan met Hem terug naar huis, we nemen Hem door het leven met Zijn Zegen.

 

Dit is de essentie van de Mis beste jongeren!

 

​

Nu enkele praktische tips:

1. Bereid je voor op de Mis. 

   1. Welke genades ga ik vragen?

   2. Voor wie of wat moet ik bidden?

   3. Lees de lezingen

   4. Kom ietsje eerder

   5. Biecht als het nodig is.

2. Leef de momenten van de Mis

   1. Offerande

   2. Consecratie

   3. Communie

3. Zeg dank na de Mis

4. Lees iets over de Mis, studeer het, kijk naar uitleg.

5. Ga vaak naar de Mis. Maakt het je leven!

​